علوم انسانی توان رقابت با فقه را ندارد

آیت الله رشاد با تأکید به بسط فقه در همه علوم بسط، گفت: بی توجهی به علوم انسانی اسلامی موجب واگذاری عرصه حیات امت به سکولاریزم می شود. 

آیت الله رشاد، رییس شورای عالی حوزه علمیه تهران در سومین اجلاسیه کمسیون های تخصصی شورای عالی حوزه علمیه خراسان با موضوع حوزه و آینده که امروز در تالار قدس کتابخانه حرم مطهر رضوی برگزار شد، گفت: حوزه دیگر به گذشته تعلق ندارد و حتی به امروز هم نمی اندیشد بلکه به آینده هم می اندیشد.

وی با اشاره به تفاوت حوزه و دانشگاه، ابراز کرد: رویکرددانشگاه تقلید است اما حوزه مبتنی بر اجتهاد است یعنی جهد کرده تا سخن نو بیاورد و فقه اولین ثمره این نگرش است.

آیت الله رشاد در پاسخ به این پرسش که آیا اجتهاد متجزی داریم یا اجتهاد مطلق است؟ اظهار کرد: این پرسش در حوزه های علمیه مطرح است و هنوز هم به توافق نظر در این خصوص نرسیدیم اما برای پاسخ به این سوال باید به روش شناسی احتهاد توجه کرده و  ببینیم که منظور از اجتهاد تجزیه پذیر کدام است.

رییس شورای عالی حوزه علمیه تهران افزود: اجتهاد در سه عرصه منطق، ملکه و فرایند فهم و کار در عرصه خاص مورد بررسی قرار می گیرد که تجزیه در منطقمسیر نیست چون امکان اجتهاد برای کسی که بخشی از معارف را بخواند و بخشی را نداند، وجود ندارد و مجتهد باید در همه عرصه های علمی دانش کسب کند.

وی افزود: تجزیه در ملکه اجتهاد که حوزه مهارت نفسانی است نیز ممکن نیست چون مجتهد در فهم همه دین باید اجتهاد داشته باشد و نمی شود بخشی از دین را بفهمد و در فهم بخشی دیگر ناتوان باشد.

آیت الله رشاد تجزیه اجتهاد در معنای استنباط را ممکن دانست و گفت: تجزیه پذیری در این معنا به این مفهوم است که مجتهد در فهم دین و استنباط معارف از منابع مسلط شده باشدو همچنین دارای قوه اجتهاد حاصل نموده و می تواند از مهارتی که کسب کرده، استفاده کند ولی در مقام کاربست در حیطه خاصی مسلط شده و کار می کند.

رییس شورای عالی حوزه علمیه تهران با بیان این که نیازمند اجتهاد تخصصی هستیم، بیان داشت: امروز تولید علوم انسانی و اسلامی از کسیجز محتهد بر نمی آید و برای تولید این علوم نباید منتظردانشگاهها باشیم.

وی با اشاره به پیدایش فلسفه های جدید در عالم، گفت: در روزگار ما ده ها فلسفه مضاف مانند فلسفه اخلاق، هنر، سیاست، فقه و اصول،بانک داری اسلامی، محیط زیست و فضای مجازیپدید آمده است که برای حوزه علمیه جدید استکه که برای این موضوع ها نیاز به فهم و استنباط فقه جدید استو به این معنا نیست که از فقه گذشته جدا شویم بلکه باید با همان دقت و عمق وارد این حوزه های جدید شویم.

آیت الله رشاد با بیان این که علوم انسانی توان رقابت با فقه را ندارد، اظهار کرد:در دنیای غرب تعارض علم و دین و در جمهوری اسلامی ایران تعارض بین شریعت وعلوم انسانی است و امروز علوم انسانی رقیبی برای فقه است که همه شئون جامعه را قبضه کرده و جامعه را هدایت می کند.

رییس شورای عالی حوزه علمیه تهران خاطرنشان کرد: ما تا زمانی که فقه را در همه علوم بسط ندهیم، میدان را باخته ایم و نپرداختن به این عرصه به معنای واگذاری عرصه حیات امت به سکولاریزم است و لذا لازم است فقه تخصصی شود.

وی در پایان تأکید کرد: وقتی بنا است جامعه را اداره کنیم و در گام دوم انقلاب که جامعه سازی، فرهنگ سازی و تمدن سازی است، نیاز به فقه تخصصی داریم تا با مبانی دقیق استنباط کرده،همه مسائل را بشناسد و هم نظام مند فکر کند و وقتی به مرحله اجرا در آمد، مقاصد فقه اجرا شود