اجتهاد بدون علوم انسانی کفایت نمی کند.

 آیت الله علی اکبر رشاد گفت : اجتهاد بدون پرداختن به علوم انساتی کفایت نمی کند چرا که شئون مسائل را در همه جهان این علوم انسانی است که اداره می کند.

به گزارش خبرنگار دبیرخانه شورای عالی حوزه علمیه خراسان آیت الله رشاد رییس شورای استاني حوزه علمیه تهران در سومین اجلاسیه کمیسیون های تخصصی شورای عالی حوزه علمیه خراسان با موضوع حوزه و آینده که در تالار قدس کتابخانه حرم مطهر رضوی برگزار شد افزود : حوزه دیگر به گذشته تعلق ندارد و نه تنها به امروز نمی اندیشد بلکه به آینده علوم حوزوی هم می اندیشد.

وی با اشاره به تفاوت حوزه و دانشگاه تصریح کرد : دانشگاه فقط به تقلید می اندیشد اما حوزه مبتنی بر اجتهاد است و تلاش و جدیت می کند تا سخنی نو به میان آورد که اولین ثمره این نگرش فقه می‌باشد.

رئيس شوراي  حوزه‌هاي علميه استان تهران در پاسخ به این پرسش که اجتهاد متجزی داریم یا اجتهاد مطلق گفت : این پرسش در حوزه های علمیه مطرح بوده و هنوز هم به توافق نظر نرسیده اند اما برای پاسخ به این سوال نیاز است به روش شناسی اجتهاد توجه کرد و دانش و اصول مرتبط با آن را فرا گرفت تا بتوان شریعت را از آن استنباط کرد.

عضو شورای انقلاب فرهنگی افزود : اجتهاد در سه عرصه منطق ، ملکه و فرآیند فهم مورد بررسی قرار می گیرد که تجزی و تجزیه در منطق میسر نیست زیرا امکان اجتهاد برای کسی که بخشی از معارف را بخواند و بخشی را نداند وجود ندارد بلکه مجتهد باید در همه عرصه های علمی دانش و مهارت کسب کند.

وی بیان کرد : تجزیه و تجزی در ملکه اجتهاد که حالت قوه نفسانی و انفسی در وجود مجتهد و یک انسان فاضل و محقق آشنا با علوم و معارف اجتهاد است و این امکان را بالفعل به او می دهد تا در مواجه شدن با فرعیات آن را به اصل ارجاع دهد ممکن نیست ، زیرا مجتهد در فهم دین هم باید اجتهاد داشته باشد و نمی شود بخشی از دین را بفهمد و در فهم بخش دیگر ناتوان باشد.

استاد درس خارج تجزیه در معنای استنباط را ممکن دانست و گفت : تجزیه پذیری در این معنا به این مفهوم است که مجتهد در فهم دین و استنباط معارف به فروع مصادر مسلط شده باشد و قوه اجتهاد را کسب کرده و به مهارتی دست یافته باشد که بتواند از آن علم استفاده کند.

رئيس شوراي  حوزه‌هاي علميه استان تهران با بیان این که نیازمند به تجزی استنباط به معنای اجتهاد تخصصی هستیم اظهار داشت : امروز تولید علوم انسانی اسلامی از کسی جزء مجتهد بر نمی آید و مبانی باید در اختیار کسی باشد که می خواهد علوم انسانی را تولید کند و جامعه ، نظام و طلاب نباید منتظر تولید علوم انسانی اسلامی از طرف دانشگاه ها باشند زیرا دانشگاه مبانی را نمی داند و آنچه را که از علوم انسانی فرا گرفته نوعا سکولاریسم می باشد.

آیت الله رشاد با اشاره به پیدایش فلسفه های نوظهور گفت : در روزگار ما ده ها فلسفه مضاف مانند هنر ، اخلاق ، حقوق ، سیاست ، فقه ، اصول ، بانک داری اسلامی ، فضای مجازی و سیبرنتیک در شرف تولید و پیدایش می باشند و در حال تبدیل به دانش های مستقلی  هستند که برای حوزه های علمیه جدید می باشند و برای مقابله با این موضوع نیازمند فقه و حقوق مالکیت معنوی هستیم اما به این معنا نیست که از فقه گذشته جدا شویم و عقب نشینی کنیم بلکه باید از همان مسیری که حضرت امام (رضوان الله علیه) تاکید داشتند با همان استواری و استحکام وارد حوزه های جدید شویم.

رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه بسیاری از افراد تصور می کنند مقوله سیبرنتیک و فضای مجازی یعنی اعتباری و حقیقت ندارد بیان کرد : این مقوله در عالم فیزیک حقیقت دارد و کاملا یک موجود حقیقی می باشد که به تعبیر امروز همه شئون و عرصه های زندگی بشری را فرا گرفته و هزاران پرسش پیش روی فقه قرار داده که برای پاسخ به این پرسش نیازمند قواعد مناسب فهم و استنباط از اصول غنی می باشد.

استاد درس خارج در پاسخ به این پرسش که آیا امروزه کتاب مبسوط و جواهر را می توان هم ردیف قرار داد گفت : هر عمل و امری در ظرف تاریخ خودش ارزشمند بوده و هرگز از ارزش کتاب مبسوط شیخ طوسی کاسته نشده بلکه مبسوط جواهر روزگار خودش بوده و جواهر امروز امتداد همان می باشد و جواهر الکلام با همه عظمت خود مدیون کتاب مبسوط شیخ طوسی است.

عضو شورای انقلاب فرهنگی با توجه به وظایف و تکالیف فقیه تصریح کرد : فقیه علاوه بر استنباط مفردات فقه باید ساختار آن را هم استنباط کند و در اجرا کردن فقه از منابع در میدان عمل توانمند باشد لذا تنظیم و نظام سازی جزء وظایف فقیه می باشد که اگر چنین باشد باید در تولید نظام های فقهی در عرصه حیات و تدبیر امت در هر نظامی مسلط باشد.

وی با اشاره به اعتراض مراجع عظام در مورد نظام بانکی بالفعل در کشور گفت : به خاطر بی توجهی به ماهیت این مقوله جدید و مدرن ، نظام بانکی بالفعل که امروزه در کشور اجرا می شود همه عملیاتش ربوی است.

رئيس شوراي  حوزه‌هاي علميه استان تهران  با اشاره به تفاوت نظام حکومتی در زمان پیامبر و امروزه افزود : در زمان پیامبر نظام حکومتی بسیط بوده و وجود قوا ،تفکیک قوا  و تداخل قوا مطرح نبوده و پیامبر همه امور اجرایی کشور را با وجود علم لدنی و علم غیب تدبیر و تشریع می کردند اما امروزه  بعد از معصوم ، حاکم عادل و فقیه باید کشور را اداره کند در صورتی که علم غیب و علم غیر متناهی ندارد.

آیت الله رشاد با بیان اینکه علوم انسانی توان رقابت با فقه را ندارد اظهار کرد : در دنیای غرب تعارض علم و دین می باشد که در حقیقت تعارض بین الاهیات و علوم طبیعی است اما در جمهوری اسلامی ایران تعارض بین شریعت و علوم انسانی است که علوم انسانی رقیبی برای فقه است که همه شئون جامعه را قبضه کرده و اجازه نمی دهد فقه نقش خودش را ایفا کند.

استاد درس خارج خاطر نشان کرد : حوزه های علمیه تا زمانی که به تولید علوم انسانی نپردازد و فقه را در همه علوم بسط ندهد میدان را باخته است و نپرداختن به تولید علوم انسانی و جاری نکردن قضایا و گزاره های فقهی در عرصه های مربوط به علوم انسانی به معنای واگذاری عرصه حیات امت به سمت سکولاریسم است از این رو لازم است که فقه تخصصی شود.

رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تصریح کرد : وقتی بنا است نظام را اداره کنیم و در گام دوم انقلاب فرآیند جامعه سازی ،فرهنگ سازی و تمدن سازی است که نیاز به فقه تخصصی می باشد و در آینده و هم اکنون مبانی محکم و دقیق استنباط شود و همه مسائل را شناخته تا وقتی که به مرحله اجرا در آمد مقاصد فقه اجرا شود.

آیت الله رشاد در پایان تاکید کرد : بنده شدیدا حامی فقه سنتی هستم منتها فقه سنتی باید امتداد پیدا کند و به شکل تخصصی تولید شود تا بتواند شئون را اداره کند.