تخصصی شدن فقه پاسخگویی بیشتر و دقیق تر حوزه را به همراه دارد

به گزارش خبرنگار دبیرخانه شورای عالی، آیت الله مهدی شب زنده دار امروز در نشست وبیناری «تبیین جایگاه فقه‌های تخصصی در حوزه» که با حضور رئیس و اعضای هیأت امنای مؤسسه عالی فقه و علوم اسلامی برگزار شد، اظهار کرد: اصل مسأله تخصصی شدن حوزه های علمیه یک مسأله بسیار مهم و ضروری است که در حقیقت به دوران ائمه هدی(ع) برمی گردد.

او خاطرنشان کرد: وقتی در سیره ائمه اطهار(ع) نگاه می کنیم خواهیم دید که حضرات معصومین نیز نسبت به این موضوع توجه کرده و برنامه ریزی هایی داشته اند بطوریکه در حوزه امام صادق(ع) شاگردان مختلف در رشته های متعدد تربیت شدند، به حدی کارآمد و قوی که موجب مباهات جامعه اسلام و شیعه بودند.

عضو فقهای شورای نگهبان با اشاره به روایتی از هشام بن سالم برگرفته از کتاب رجال کَشّی(ذکر احوال و طبقات راویان حدیث در زمان معصومین )ادامه داد: در طول تاریخ پربار تربیت شاگردان مکتب تشیع بسیار است روایت هایی که شاگردان ائمه اطهار(ع) با یکدیگر مباحثه می کردند و یا وقتی سوالی از آنان پرسیده می شد با نهایت دقت و تبحّر به آن پاسخ می دادند به طوری که ائمه (ع) با دیدن این جلسات نگاه رضایت به همراه داشتند.

او با بیان اینکه برخی این سوال را مطرح می کنند که حرکت در رشته های تخصصی با حرکت های فقهی متعارف چه تفاوت هایی دارد، گفت: در حرکت های فقهی متعارف با توجه به اینکه به صورت ممتد در قرون متمادی بر روی آن کار شده است معمولا پیش نیاز و ضوابطی که مورد استنباط در ابواب لازم است، فراموش شده اما در مباحث تخصصی بخصوص مباحثی که پیش از این به آن پرداخته نشده و به نوعی بکر است و حتی بسیاری از پیش نیازهای آن مورد بحث قرار نگرفته ، لذا یک ضوابط اصولی لازم دارد که در اصول رایج ممکن است بحث نشده باشد.

آیت الله شب زنده دار تصریح کرد: وقتی محقق و پژوهشگر با این موضوع بکر وارد مطالعه، پژوهش و ژرف نگری می شود زمانی که ببیند نظری که می دهد توسط بزرگان و قدمای گذشته بیان شده است، قوت قلب می گیرد. اما اگر مطلبی را پیدا نکند، از خود باید بپرسد آیا شذوذی در من پیدا شده است؟ و این خصوصیتی است که در برخی از رشته‌های تخصصی وجود دارد و باید به آن دقت کرد.

او تربیت و وجود این طلبه را دغدغه مقام معظم رهبری عنوان کرد و افزود: تأسیس این مؤسسه دو دلیل بیشتر نداشت؛ یکی احساس ضرورت و نیاز به افراد متخصص و ممحض در مسائل مختلف و دیگری کمبود نیرو و اینکه احساس کردند در حوزه های علمیه آنطور «کماهو حقه» دنبال نشده است.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در بخش دیگری از سخنان خود بر ضرورت تخصصی شدن فقه تأکید و گفت: وقتی فقه تخصصی و به صورت عمیق و ژرف مورد واکاوی قرار بگیرد فروعات و مسائل بیشتری استخراج و تبین می گردد و لذا پاسخگویی بیشتر و دقیق تر حوزه را فراهم می کند.

او افزود: اگر فقه تخصصی شد، قهراً از هر باب، علم در آن متقن تر، عمیق تر و با ژرف نگری بیشتری مورد نگرش، بحث و مداقه قرار می گیرد و در نتیجه اتقان مباحث بالا می رود.

آیت الله شب زنده دار ادامه داد: تخصصی شدن فقه و پرداختن متقن به آن موجب می شود که طلاب و فضلای عزیز بر روی یک موضوع کار و تمرکز فکری داشته باشند و برای هر رشته در همان محدوده کار کنند و از توزیع فکر و امکانات قهراً جلوگیری می شود در نتیجه اتقان بیشتر و بالایی صورت می گیرد.

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام بیان داشت: در هر رشته ای اگر نگاه کنید فروعات و سوالات فراوانی است، وقتی بخواهیم به تمام فقه نظر کنیم نمی توان این حجم وسیع از فروعات و سوالات فراوان را از کتاب استخراج کند. اما وقتی تخصصی شد، قهراً در هر رشته ای فروعات مختلف مربوط به رشته ای خاص استخراج ، تببین و مورد بحث قرار می گیرد و این آمادگی حوزه های علمیه برای پاسخ گویی بیشتر را فراهم می سازد.