پنل چهارم: بودجه، اسناد بالادستی و الزامات آینده‌پژوهی

به گزارش خبرنگار دبیرخانه شورای عالی، میز تخصصی حوزه علمیه و آینده با حضور حجت‌الاسلام‌والمسلمین آیت‌اللهی مسئول اسبق دفتر طرح و برنامه مرکز مدیریت حوزه علمیه خراسان و آقای دکتر جمال بارانی مدیرکل بودجه و ارزیابی عملکرد شهرداری مشهد، با موضوع «بودجه، اسناد بالادستی و الزامات آینده‌پژوهی» در محل دبیرخانه شورای عالی حوزه علمیه خراسان برگزار شد. در این جلسه ضمن معرفی سامانه‌های بودجه‌ریزی شهرداری مشهد، در مورد چگونگی اتصال بودجه به اسناد بالادستی و استفاده آن از رویکرد آینده‌پژوهانه در سازمان، گفتگوهایی شکل گرفت.

جناب آقای بارانی با بیان سوابق بودجه‌ریزی در شهرداری و مسیر طی شده در این اداره کل در شش سال گذشته، گفت: در مورد اتصال بودجه به استناد بالادستی در کشور ما روش‌های متکثری وجد نداشته است و از ابزارهای یکنواختی استفاده کرده‌اند.

معمولا یکی از دو مدل را پیگیری می‌گیرند.

1. بودجه‌ریزی بر مبنای عملکرد (عملیاتی)؛

2. بودجه‌ریزی بر مبنای هدف.

البته ممکن است نظرات مکملی در جاهایی از کشور باشد. هر دو مدل در کشور استفاده می‌شود. دولت هم تقریباً از سال 1384 بودجه‌ریزی عملیاتی را راه انداخته و بیشتر دستگاه این ادعا را دارند.

وی در ادامه به توضیح کلی تجربه شهرداری در این زمینه پرداخت و گفت: در شهرداری ارزیابی عملکرد به قسمت بودجه الحاق شده است و این باعث شده که کارشناسان بودجه، دغدغه بیشتری در این مورد داشته باشند.

مدیرکل بودجه شهرداری مشهد در توضیح بودجه‌ریزی عملیاتی گفت: در بودجه‌ریزی عملیاتی اهداف، تبدیل به احجام می‌شوند و در صورتی‌که اطمینان حاصل شود که مجری می‌تواند از عهده آن برآید، بودجه برای آن قابل‌استفاده می‌شود.

در بودجه‌ریزی عملیاتی هزینه انجام کار و فعالیت به‌طور دقیق محاسبه می‌شود. روش ما حسابداری بر اساس قیمت تمام‌شده است که هزینه‌های فعالیت اصلی و پشتیبان هر دو در تعیین بودجه فعالیت محاسبه می‌شود و بعدازآن بر اساس اسناد برنامه‌ای، تعداد مورد نیاز این واحد محاسبه و جمع بودجه برای سال بعد مشخص می‌شود. این مسیر در شهرداری با سامانه «الماس» که توسط شرکت ایرانی پشتیبانی می‌شود. بنابراین این سامانه اهداف را در بودجه معنادار می‌کند و نظارت بر هزینه‌کرد توسط سامانه دیگری به نام «سیبنا» انجام می‌شود.

در این جلسه حجت‌الاسلام‌والمسلمین آیت‌اللهی مسئول اسبق طرح و برنامه مرکز مدیریت نیز با تأکید بر اهمیت بودجه گفت: حوزه علمیه در بودجه‌ریزی شروع خوبی داشته و با استفاده از پتانسیل خوب نرم‌افزاری که داشت، در اوایل دهه 90 نرم‌افزار خوبی برای بودجه طراحی و اجرا کرد. از ویژگی‌های این نرم‌افزار قابلیت اتصال بودجه عملیاتی به اسناد بالادستی و اتصال آن به اسناد مالی است که در نوع خود پیشرو بوده است.

وی در ادامه به ویژگی و مزیت حوزه علمیه در انعطاف و تغییرات ساختاری اشاره کرد و گفت: تغییر در جاهایی مثل شهردار خیلی طولانی است، ولی حوزه علمیه خراسان امکان تغییر و تحول به‌موقع را با سرعت بیشتری دارد و این فرصت خوبی است. فقط کافی است تصمیم درستی اتخاذ و مسیر صحیحی نیز در  پیش‌گرفته شود.

آقای دکتر بارانی در مورد روش دوم بودجه‌ریزی نیز گفت: در بودجه‌ریزی بر مبنای هدف، بودجه بر اساس اهداف تنظیم می‌شود ولی ضوابط بودجه‌ریزی عملیاتی را ندارد و لذا فشار زیادی روی مدیران است که بتوانند اهداف را محقق کنند.

دکتر بارانی در ادامه جلسه ضمن توضیح فرایند بودجه‌ریزی در شهرداری و کنترل و ارزیابی آن و معرفی سامانه‌های مرتبط با بودجه، تنقیح قوانین مرتبط با بودجه را امری ضروری دانست.

گفتنی است علاقه‌مندان جهت شرکت در جلسات میز تخصصی «آینده و حوزه علمیه» می‌توانند به شماره 05132008497 تماس حاصل نمایند.