ولادت و تحصیلات

 حضرت آیت الله حاج سید علی حسینی سیستانی در روز نهم ربیع الاول سال ۱۳۴۹(برابر با سال ۱۳۰۹ شمسی) در شهر مقدس مشهد متولد گردید و پدرش به میمنت نام جدش، ایشان را علی نام نهاد. نام پدر گرامیشان مرحوم سید محمد باقر و نام جد ایشان سیدعلی می باشد که هر دو از علماء وبزرگان دورة خودشان بودند.

ایشان در پنج سالگی به تعلیم قرآن کریم پرداخت. سپس به منظور آموزش علوم دینی، وارد مدرسه دارالتعلیم دینی شد و در این مدت خوشنویسی را نیز از استاد فن آموخت.

وی در سال ۱۳۶۰قمری به امر پدر بزرگوارشان شروع به آموختن مقدمات علوم حوزوی در حوزه علمیة مشهد نمود ومجموعه ای از دروس ادبیات را نزد مرحوم ادیب نیشابوری وبعضی دیگر از اساتید فن آموخت.

وی شرح لمعه و قوانین را نزد مرحوم آیت الله سید احمد مدرس یزدی  فرا گرفت و قسمتی از دروس سطح مثل مکاسب، رسائل وکفایه را نزد عالم جلیل آیت الله حاج شیخ هاشم قزوینی فرا گرفت.

آیت الله سیستانی پس از فراگیری مقدمات و سطح حوزه، به فراگیری علوم عقلیه ومعارف الهیه پرداخت؛ به طوری که تعدادی از کتب فلسفی همچون شرح منظومه سبزواری، شرح الاشراق و اسفار را نزد مرحوم ایسی فرا گرفته و شوارق الالهام را نزد مرحوم آیت الله حاج شیخ مجتبی قزوینی آموخت و از محضر آیه الله حاج میرزا مهدی اصفهانی و آیت الله میرزا مهدی آشتیانی بهره فراوان بود. او سپس در سال ۱۳۶۸ قمری از مشهد مقدس به قم مهاجرت نمود واز محضر آیت الله حجت کوه کمره ای و به خصوص مرجع بزرگ آیت الله العظمی بروجوردی در فقه و اصول بهرة فراوان برد واز دانش و معرفت فقهی او به ویژه در علم رجال وحدیث استفاده کرد.

هجرت به نجف اشرف

وی در سال ۱۳۷۱ قمری از قم به نجف اشرف مهاجرت نمود و در مدرسة بخارائی مستقر گردید.

آیت الله سیستانی در نجف اشرف پس از شرکت در دروس بزرگانی همچون آیت الله العظمی حکیم و آیت الله العظمی شاهرودی، به مدت طولانی در دروس خارج آیت الله العظمی خوئی و آیت الله شیخ حسین حلی حاضر گردید.

حضرت آیت الله سیستانی همواره در مباحث اساتید خود استعداد وهوش فوق العادی نشان می داد و برجسته تر از همه دوره ای های خود بود. وی در کثرت تحقیق و تتبع در مسائل فقهی و رجال و تدارم فعالیت علمی و آشنائی با بسیاری از نظریه ها در میدان های علمی گوناگون در حوزه، مهارت استثنائی نشان داد.  معروف است که آیت الله العظمی خوئی به تعدادی معدودی از شاگردان خود اجازه کتبی داده و یکی از آنها آیت الله سیستانی می باشد.

ایشان در سال ۱۳۸۰ قمری تصمیم گرفت به مشهد باز گردد و چون تصور می نمود در آنجا مستقر خواهد شد، از این رو اساتیدش آیت الله العظمی خوئی و آیت الله شیخ حسین حلی رسیدن به درجه اجتهاد را برای او مکتوب نمودند. همچنین محدث بزرگ، آیت الله آقا بزرگ طهرانی گواهی دیگری در تبحر ایشان به علم رجال وحدیث مکتوب نمود.

تدریس در حوزه

معظم له در سال ۱۳۸۱ قمری بار دیگر به نجف برگشت و به تدریس درس خارج فقه و اصول پرداخت و در بیش از سی سال کتاب های  صلاة، طهارت، صوم، اعتکاف، قضاء، مکاسب و بحث هایی چون ریاء، قاعده الزام و قاعده تقیه را تدریس نمود.

هچنین در این مدت بحث هایی در علم رجال مانند حجیت مراسیل ابن ابی عمیر، شرح مشیخه تهذیبین و غیره را مطرح کرد.

شاگردان

عده ای از فضلای معروف که اکثر آن ها از مدرسین درس خارج می باشند، مانند آیات و حجج اسلام شیخ مهدی مروارید، سید مرتضی مهری، سید حجت حسینیان، سید مرتضی اصفهانی، سید احمد ممدی و شیخ باقر ایروانی از شاگردان آیت الله سیستانی می باشند و بحث ایشان را به مراجعه و بررسی گذاشته اند.

مرجعیت

بعضی از اساتید حوزه علمیه نجف اشرف نقل کرده اند که عده ای از فضلاء و بزرگان از آیت الله العظمی خوئی(بعد از درگذشت آیت الله سید نصر الله مستنبط) خواستند که شرائطی را برای انتخاب جانشینی که دارای صلاحیت مرجعیت در حوزه نجف فراهم کنند و ایشان آیت الله سیستانی را به خاطر جایگاه علمی و خط مشی استوارشان انتخاب کردند. وی ابتداء، نماز را در محراب آیت الله العظمی خوئی برپا کرد، سپس شروع به بحث و نگاشتن تعلیقات بر رساله آیت الله العظمی خویی نمود.

هنگامی رحلت آیه الله العظمی خوئی، حضرت آیت الله سیستانی یکی از تشییع کنندگان جنازه آن مرحوم بود و نماز میت را بر او اقامه کرد. پس از آن زمام مرجعیت حوزه علمیه را به دست گرفت،و شروع به فرستادن اجازات، تقسیم و پخش حقوق وتدریس از روی منبر آیت الله العظمی خوئی در مسجد(خضراء) نمود و به این صورت، آیت الله سیستانی شهرت زیادی در عراق، ایران،کشوره های خلیج فارس، هند، آفریقا و ..مخصوصا در میان قشر جوان کرد.

حضرت آیت الله سیستانی هم اکنون یکی از علماء سرشناس وبرجسته می باشند که مشهور به اعلمیت هستند وجمع کثیری از اهل علم و اساتید حوزه بر اعلمیت ایشان گواهی می دهند.

تالیفات

از ایشات تالیفات بسیاری صورت گرفته که برخی از آنها انتشار یافته است:

     شرح کتاب العروة الوثقی

    الرافد فی علم الاصول(تقریرات)

    کتاب القضاء

    کتاب البیع و الخیارات

    رساله فی الصلاة فی اللباس المشکوک

    رساله فی مبحث الربا

    رساله فی الخمس(الفوائد و الأرباح)

    رساله فی صلاه المسافر

    رساله فی القبله

    رساله فی قاعده الید

    رساله فی قاعده التجاوز والفراغ

    رساله فی قاعده لاضرر و لاضرار

    رساله فی التقیه

    رساله فی قاعدةالالزام

    رساله فی قاعده القرعه

    رساله فی الاجتهاد و التقلید

صیانة الکتاب العزیز من التحریف  

 رساله  (حجیة مراسل إبن أبی عمیر)

    رساله فی تاریخ تدوین الحدیث فی الإسلام.

    شرح مشیخه تهذیبین

    نقد رساله تصحیح اسانید محقق اردبیلی

    رساله فی مسالک القدماء فی حجیة الأخبار)

    الفوائد الغرویة

    الفوائد الفقهیة

 و نیز کتب فتوائی ایشان بدین شرح است:

    رساله توضیح المسائل جامع   

رساله توضیح المسائل

    مناسک حج

    ملحقات مناسک حج

    فقه برای غرب نشینان

    التعلیقة علی العروة الوثقی

    منهاج الصالحین (الجزء الاول و الثانی و الثالث)

    مناسک الحج

    مناسک الحج و الملحقاتها

    المسائل المنتخبة

    الفقه للمغتربین

    الفتاوی المیسرة