ولادت و تحصیلات

آیت الله حاج میرزا محمد مهدی نوقانی فرزند آیت الله حاج میرزا علی اکبر نوقانی درسال ۱۳۰۵ شمسی برابر با ۱۷ شعبان المعظم سال ۱۳۴۵ قمری در شهر مقدس مشهد به دنیا آمد.

وی پس از گذراندن دوره ابتدایی و بخشی از متوسطه، برای تحصیل علوم دینی وارد حوزه علمیه مشهد شد و در مدرسه علمیه نواب سکنی گزید.

ایشان در دوره سطح از محضر اساتید برجسته حوزه همچون مرحوم ادیب نیشابوری، آیت الله مدرس یزدی، آیت الله حاج شیخ هاشم قزوینی، آیت الله حاج میرزا مهدی اصفهانی و پدر خود آیت الله میرزا علی اکبر نوقانی کسب فیض نمود و به مدت چهارده سال در درس خارج فقه و اصول آیت الله العظمی میلانی شرکت کرد و مورد توجه و تایید علمی آن مرجع عالیقدر قرار گرفت.

آیت الله نوقانی در حوزه علمیه مشهد به تدریس سطوح عالیه پرداخت و پس از مدتی به سفارش آیت الله العظمی میلانی، امامت جماعت مسجد فاضل را به عهده گرفت.

وی علاوه بر تدریس فقه و اصول، در حدود ۲۲ سال به تفسیر قرآن کریم ، شرح نهج البلاغه، دروس عقاید و اخلاق و معارف نیز پرداخت. ایشان در این مدت یک دوره کامل قرآن کریم را تفسیر نمود و هم اکنون از وی، تفسیری بر قرآن مجید باقی مانده است.

فعالیت های تبلیغی و مبارزات

آیت الله نوقانی در مبارزات علیه رژیم پهلوی مشارکت و حضور فعالی داشت و همواره نامش در ذیل اعلامیه های علما و روحانیت مبارز مشهد دیده می شد.

وی از نهضت پانزده خرداد ۱۳۴۲ شمسی وارد این مبارزات شد و در حرکت انقلاب خراسان سهم موثری داشت و خدمات شایانی در راه انقلاب اسلامی انجام داد و به عنوان حلقه وصل میان مراجع و روحانیون مبارز مشهد، نقش بسزایی ایفا نمود.

ایشان پس آزاد شدن مرحوم امام خمینی از  زندان در سال ۱۳۴۳ شمسی به همراه جمعی از علما مشهد مانند حضرات آیت حاج شیخ مجتبی قزوینی و حاج میرزا حسنعلی مروارید و جمعی زیادی از فضلا و طلاب به شهر قم سفر نمود و  با مرحوم امام دیدار کرد.

از خدمات فعالیت های این عالم ربانی می توان به سفرهای خارجی و (از جمله کویت) برای تبلیغ، اقامه مجالس عزاداری و ذکر مصیبت، تصدی مدیریت چند مدرسه علمیه و از جمله مدرسه امام محمد باقر علیه السلام، ایجاد صندوق قرض‌الحسنه «جاوید» و مشارکت در تاسیس موسسه خیریه جاوید و مشارکت در تاسیس موسسه خیریه حضرت ولی عصر (انصار الحجه) اشاره نمود.

ارتحال

آیت الله حاج میرزا محمد مهدی نوقانی به علت بیماری قلبی پس از ۲۲ روز درمان در سال ۱۳۷۱ شمسی به دیار باقی شتافت و پیکر و‌ی در روز شانزدهم آبان ماه، بر دوش انبوه اقشار مختلف مردم عزادار تا بارگاه ملکوتی امام رضا علیه السلام تشییع و در «دارالزهد» حرم مطهر رضوی به خاک سپرده شد.