تحصیلات

آیت الله حاج شیخ محمد جواد عارفی بیرجندی فرزند شیخ ابراهیم در اول ذی حجه سال ۱۳۱۱ قمری برابر با سال ۱۲۷۱ شمسی در روستای خرمی عربخانه از توابع نهبندان در خراسان جنوبی و در خانواده ای مذهبی دیده به جهان گشود.

ایشان مقدمات و دروس اولیه دینی را در کنار پدر و مادر و در زادگاه خود آموخت و  از یازده سالگی لباس مقدس روحانیت پوشید و  وارد مدرسه معصومیه بیرجند شد.

او در حوزه علمیه بیرجند ادبیات را نزد برادر بزرگوارش مرحوم آقا شیخ محمدحسین، لمعتین را در محضر آیت الله شیخ محمد باقر بیرجندی و رسائل، مکاسب و کفایه را در خدمت آیت الله شیخ هادی هادوی که از اصحاب سامره بود، تلمذ نمود و سپس در سال ۱۳۳۳ قمری عازم حوزه علمیه مشهد شد و از محضر بزرگانی چون مرحوم آیت الله حاج محمد آقازاده، فاضل بسطامی و عمویش آیت الله حاج شیخ اسماعیل ایمانی استفاده کرد.

آیت الله عارفی در سال ۱۳۳۶ قمری جهت ادامه تحصیل به قم رفت و از محضر آیات میرزاخلیل فرنقی (در فلسفه)، شیخ محمدعلی صفایی، حاج شیخ مهدی حکمی قمی، سید محمد حجت کوه کمری و به ویژه از محضر مبارک شیخ عبدالکریم حائری  (به مدت ۱۰ سال) کسب فیض نمود و در همان زمان، تابستان ها از حوزه درس علمای به نام شهر اصفهان مانند آیات سید علی نجف آبادی و محمدحسین مسجد شاهی بهره مند گردید.

ایشان از همان ابتدای ورود به حوزه علمیه قم ازطلبه های سخت کوش به شمار می آمد و هم مباحثه مرحوم امام خمینی و آیت الله اراکی بود. او در بیان احکام دین و مسائل فقهی نظریه ای محکم، روشن و مستدل داشت؛ تا جایی که استادانش طلاب دیگر را برای حل مشکلات علمی و فقهی نزد او می‌فرستادند.

وی مجتهدی مسلم و مسلط بود و از آیت الله سید ابوالحسن اصفهانی و استادش حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی اجازاتی دریافت نمود و در ذی حجه سال ۱۳۵۴ قمری نیز موفق به دریافت اجازه اجتهاد از آیت الله شیخ محمد مهدی مازندرانی گردید.

اقامت در بیرجند

ایشان پس آزادی از زندان به بیرجند بازگشت و در زادگاهش اقامت گزید و بیش از نیم قرن به ترویج شعائر دینی، تدریس و اقامه جماعت (که حتی تا چند روز پیش از وفاتش، و با وجود کهولت سن، نماز جماعت سه وعده اش ترک نشد) و تبلیغ دین پرداخت و با کوشش بسیار در سال۱۳۲۰ شمسی مدرسه علمیه معصومیه را که مخروبه و تحت تصرف غیر اهلش بود،  از تصرف غاصبان و نااهلان در آورد وحوزه علمیه باشکوهی بنیان نهاد و تا آخرین روزهای حیات پر برکت خویش به تربیت صدها روحانی و طلبه فاضل همت گماشت.

ارتحال

آیت الله حاج شیخ جواد عارفی سرانجام پس از یک قرن مجاهدت و تلاش خستگی ناپذیر، در نیمه شب عید قربان در شب شنبه نهم ذی حجه سال۱۴۲۱ قمری برابر با سوم اسفند سال ۱۳۸۰ شمسی در سن ۱۱۲ سالگی ندای حق را لبیک گفت وپیکرش در قطعه دوم مزار شهدای شهرستان بیرجند به خاک سپرده شد و در غم فقدانش از سوی رهبر معظم انقلاب پیام تسلیتی صادر گردید. از این عالم ربانی تقریرات درس فقه و اصول آیت الله حائری یزدی باقی مانده است